Door joes op
Waarom deze heiligen en geen andere? De noodhelpers? Van de 14 is precies de helft overgenomen: Aegidius, Barbara, Blasius, Catharina, Dionysius, Georgius en Margaretha. Acacius, Christoforus, Cyriacus, Erasmus, Eustachius, Pantaleon en Vitus niet.
Door joes op
Over de vergissing van S, die Catharina op 24 november invulde, hebben we al gesproken. Er zijn nog enige afwijkingen van de Romeinse kalender die beide codices hebben:
Op 3 juni hebben de codices een Marcellus. Die is in de Romeinse kalender onbekend. Wel heeft deze op 2 juni Marcellinus. Een vergissing, of is deze Marcellus een verder onbekende locale heilige?
De geboorte van Maria wordt in de Romeinse kalender niet op 7, maar op 8 september gevierd.
Een Potenciane op 17 mei is onbekend. Wel kent de Romeinse kalender een Pudentiana op 19 mei. Ik kom hierop terug.
Door joes op
Uit de overige heiligen is dus een keuze gemaakt. Kan deze ons wat leren?
Wie zijn het?
Door joes op
Er is uit de Romeinse heiligen een keuze gemaakt. Wel staan met één uitzondering alle geboden feestdagen erin: Agnes, de bekering van Paulus, Maria Lichtmis, de cathedra van Petrus (m.a.w.
Door joes op
De Nederlandstalige gebieden vielen in de Middeleeuwen onder de aartsbisdommen Reims en Keulen. Onder het eerste vielen o.a. de bisdommen Atrecht-Kamerijk, Doornik en Terwaan, onder het tweede o.a. Luik, Utrecht en Münster. Het zal blijken, dat de lokale heiligen uit H en S niet zo erg lokaal zijn.
De echt lokale, die behoren tot Gent of de directe omgeving zijn: Pharaïldis (Veerle), Amandus, Autbertus, Ursmarus, Godwalus, Amelberga, Eligius en Macarius (die alleen in de cisiojanus genoemd wordt).
Door joes op
“Alwie dus een kalender heeft te bestuderen en gaat zoeken naar de locale Heiligen die hem wijzer kunnen maken omtrent den oorsprong ervan, mag alvast beginnen met alle 187 [in de lijst vanuit Rome overgenomen] feestdagen ….. over te slaan, aangezien ze in iederen behoorlijken kalender te vinden zijn. Alleen dan hebben een of meer van die 187 namen praktische waarde voor den onderzoeker, wanneer zij rood staan aangegeven [(1)] en niet reeds volgens het Jus commune geboden feestdag waren.”(2)
Door joes op
Ieder bisdom, iedere stad, iedere parochie, ieder klooster heeft zijn eigen heilige(n) die daar vereerd wordt. In theorie moet het dus mogelijk zijn om op grond van de genoemde heiligen de kalender te localiseren. Zo eenvoudig is het echter niet. Hervorming en Franse Revolutie hebben de continuïteit in de verering verstoord en archieven vernietigd. Het is niet meer in zijn totaliteit te achterhalen welke heilige waar vereerd werd. En er komt nog iets bij.
Door joes op
De laatst gecanoniseerde heilige die in de kalender is opgenomen, is Elisabeth van Thüringen, wier heiligverklaring afkwam in 1235. 1235-1349 is een lange periode. Ik hoop door bestudering van de cisiojanus deze te kunnen beperken.
Door joes op
Uit het voorgaande blijkt dat we te maken hebben met een eeuwigdurende kalender en dat de gulden getallen dus ongeschikt zijn voor een datering. Hetzelfde geldt min of meer voor de egyptische dagen, die slechts zelden afwijken van wat algemeen gebruikelijk is.(1) Die afwijkingen zijn:
Door joes op
In de kalender vinden we het gulden getal(1), de feestdagen van heiligen, de ongeluksdagen (dies aegyptiaci), waarop men niet mag aderlaten, de vermelding van lente- en herfstevening en van de langste dag, de hondsdagen, de dag waarop Adam is geschapen, een cisiojanus(2) en een astronomisch vers in maart.